İdrar Kaçırma

Öksürük, gülme, hapşırma veya egzersiz yaparken idrar kaçırması olan kadınlar...

İSTEMSİZ İDRAR KAÇIRMA (ÜRİNER İNKONTİNANS)

İstemsiz idrar kaçırma olarak tarif edilen üriner inkontinans aslında zaman zaman sağlıklı kadınlarda da görülebilir. Tekrarlaması halinde kişinin yaşam kalitesinin olumsuz etkilenmesi ve özgüveninde azalmaya neden olduğu için mutlaka tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Her dört kadından biri idrar kesesi veya pelvik taban dediğimiz karın alt bölgesindeki (kasık bölgesi) kas ve organlardaki problemlerden yakınır. 'İdrarımı tutamıyorum', 'sokağa çıkmaktan korkuyorum', 'ne zaman öksürsem, ağır bir şey kaldırsam çamaşırım ıslanıyor' diyorsanız bunun bir kader olmadığını ve tedavisinin mümkün olduğunu bilmelisiniz. Bir çok kadın idrar kaçırma şikayeti için belki de çözümü olmadığını düşündüğünden yardım almak yerine katlanmayı tercih eder. Günümüzde kalıcı ve etkili tedavi yöntemlerinin olması idrar kaçırma problemini saklanan, kabullenilen bir tabu olmaktan çıkarmıştır.

İDRAR KAÇIRMA NEDENLERİ NELERDİR?

Yaş: Her yaşta görülebilse de eşlik eden faktörlere bağlı olarak daha çok ileri yaştaki kadınlarda risk artar.
Menopoz: Östrojen eksikliğine bağlı olarak menopoz döneminde risk artar.
Gebelik: Daha sıklıkla vajinal yolla doğum yapan kadınlarda görülse de sezaryenle doğuran kadınlarda da görülebilmektedir.
Genç yaşta doğum yapmış olmak
Çok sayıda doğum yapmış olmak
Zor ve müdahaleli doğumlar yapmış olmak
Pelvik taban (leğen kemiği içerisinde bulunan kasık bölgesi ) kasların zayıflığına neden olan hastalıklar
İdrar yolu enfeksiyonları
Genetik yatkınlık
Obezite
Sigara
Alkol
Geçirilmiş ameliyatlar: Rahim alınma ameliyatı (histerektomi) öyküsü
Çeşitli hastalıklar: İnme, diyabet( şeker hastalığı) , nörolojik hastalıklar
İlaçlar

KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Ped kullanmadan sokağa çıkamama, kötü koku sebebi ile utanma, ilişkide idrar kaçırma korkusu ile cinsel ilişkiden kaçınma sonucu yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bu durum sanılanın aksine sadece ileri yaşlardaki kadınların problemi değildir. Genelde fazla sayıda ve zor doğum yapmış kişilerde görünse de, normal vajinal doğum yapmamış veya sezaryen doğum yapmış kişilerde de görülebilir.

Doğumlar, geçirilen operasyonlar, yaşa bağlı pelvik taban kas ve bağ dokusunun gevşemesi, sık geçirilen enfeksiyonlar, obezite, diyabet gibi kronik hastalıklar, kullanılan bazı ilaçlar idrar kaçırmaya sebep olabilir.

NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Detaylı olarak anamnez sorgulanmalı (hastaya teşhis koyma amaçlı olarak doktor tarafından sorulan sorular )

Sigara içiyor musunuz?
Alkol kullanıyor musunuz?
Günde ne kadar sıvı tüketmektesiniz?
Akşam ne kadar sıvı tüketmektesiniz?
Kullandığınız ilaçlar var mı? ( bazı ilaçlar öksürüğe sebep olarak; bazıları kasları fazla kasarak idrar yapmada zorluğa sebep olurken; bazıları da çeşitli mekanizmalarla dolaylı yoldan idrar kaçırmaya sebep olabilir.)
Hiç gebe kaldınız mı? Doğum şekliniz nedir?
Menopoza girdiniz mi?
Hiç ameliyat oldunuz mu?
Gülerken öksürürken idrar kaçırdığınız oluyor mu?
Tuvalete yetişemediğiniz oluyor mu?
Tuvaletinizi yaptıktan sonra idrar torbanızın boşalmadığını hissediyor musunuz?

Fizik Muayene
Ultrasonografi
İşeme günlüğü: Hastalarımızdan bir sonraki muayeneye kadar ne zaman ve ne sıklıkta tuvalete gittiğini, günde ne kadar sıvı tükettiklerini, tuvalette ne kadar idrar yaptığını kaydetmelerini istiyoruz.
İdrar tahlili ve idrar kültürü: İdrar yollarında olabilecek bir enfeksiyon idrar kaçırma semptomlarını taklit ederek yanılmamıza sebep olabilir.
İşeme sonrası kalan idrar volümü tayini: İdrar torbasının tam olarak boşaltılamaması da idrar kaçırmaya yol açabilir. Bir katater (idrar sondası) yardımı ya da ultrasonografi ile kalan idrar miktarı ölçülebilir.
Ürodinamik testler

İDRAR KAÇIRMA TİPLERİ NELERDİR?

İdrar kaçırmanın birkaç tipi vardır. Hastanın nasıl ve ne zaman idrar kaçırdığı önemlidir.

Stres tipi idrar kaçırma (SUİ): Öksürme, hapşırma, egzersiz, ağır kaldırma sonrası karın içindeki, idrar kesesindeki basınç artar ve idrar torbasındaki kaslar bu artışa dayanamaz ve idrar kaçışı meydana gelir. Genellikle zayıf mesane (idrar kesesi) desteği veya idrar tutmaya yardımcı kaslarda hasar sonucu ortaya çıkar.
Sıkışma tipi-urge idrar kaçırma (UUİ): Normalde idrar yapmak istediğimizde aktif olması gereken bazı mesane (idrar kesesi) kaslarının beklenmedik zamanlarda kasılmasıyla (aşırı aktif) aniden idrara gitme ihtiyacı hissedilmesi ve çoğu zaman tuvalete yetişemeden idrar kaçırılması durumudur.
Overflow (taşma) tipi idrar kaçırma: İdrar kesesinin zayıflığı yada herhangi bir nedenden dolayı idrarın mesaneden (idrar kesesinden) dışarıya normal akışını engelleyecek şekilde tıkanması sonucu ortaya çıkar.

Hastaları önce idrar kesekleri dolu iken jinekolojik masaya alınarak muayene esnasında öksürmeleri ya da ıkınmaları istenir böylelikle idrar kaçırmalarının tipi tespit edilir. Vajinal muayene ve pelvik taban ultrasonografisi ile sarkmanın derecesi bakılır. İşeme sonrası kalan idrar volümü bir katater (idrar sondası) yardımı yada ultrasonografi ile ölçülüp hastanın idrar kesesinin tam olarak boşaltıp boşaltamadığına bakılır. Tüm bu muayeneler sonrasında hastanın hangi tip idrar kaçırma hastalığına sahip olduğu anlaşılır ve uygulanacak tedavi tespit edilir.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

İlaç kullanımına başlamadan ya da ameliyat kararı vermeden önce hastaların yaşam tarzlarında değişiklik yapmaları gerekmektedir. Fazla kiloları vermek, gece sıvı alımını özellikle çay ve kahve tüketimin kısıtlamak ve kabız olmalarına sebep olacak yiyeceklerden uzak durmalarını istiyoruz. Kilo verip düzenli bir bağırsak alışkanlığına sahip olan hastalarımız şikayetlerinde düzelme gözlemleyebilirler. Düzenli olarak spor yapılmalı ve idrar torbası ile pelvik taban kaslarını güçlendirecek Kegel egzersizleri yapmalıdır.

KEGEL EGZERSİZLERİ NASIL YAPILIR?

Egzersize başlamadan önce pelvik taban ve kasların ne olduğu bilinmelidir. Pelvik taban kaslarını bulmak için, tuvalete oturur pozisyonda idrar yaparken göbek deliğinin altındaki kasları sıkın ve tutmaya çalışın. İdrarınızı durdurduğunuzda hissettiğiniz kas pelvik taban kasıdır ve onları kontrol etmeye başlayabilirsiniz.

Kegel egzersizlerini herhangi bir pozisyonda yapmaya başlayabilirsiniz. Pelvik taban kaslarınızı sıkınız, kasılmayı beş saniye tutunuz ve ardından beş saniye rahatlayınız. Üst üste dört veya beş defa deneyiniz. Kasları, bir seferde 10 saniye boyunca kasılmış halde tutmaya çalışınız, kasılmalar arasında 10 saniye boyunca gevşetiniz. En iyi sonuçlar için, sadece pelvik taban kaslarınızı sıkmaya dikkatinizi veriniz. Karnınızdaki, bacaklarınızdaki veya kalçadaki kasları esnetmemeye dikkat ediniz. Nefesinizi tutmaktan kaçınınız. Bunun yerine, egzersizler sırasında özgürce nefes alınız. 3 kez tekrarlayınız.

Kegel egzersizlerini günün her saatinde yemek yaparken, tv izlerken yapabilirsiniz. Sadece dikkat etmeniz gereken idrarı boşaltırken kasları kasmak için Kegel yapmamalısınız. İdrar torbasını boşaltırken Kegel egzersizi yapmak idrar torbasının tam boşalmamasına sebep olduğu için geride idrar kalabilir ve idrar yolları enfeksiyonu riski artabilir.

İdrar kaçırmanın tipine ve şiddetine göre tedavi seçenekleri belirlenmektedir. Çoğunlukla yaşam tarzı değişikliği ve Kegel egzesizlerine ek olarak ilaç ya da cerrahi tedaviler uygulanabilir.

İlaç tedavisi: Sıkışma tipi idrar kaçırması olan hastalar kaçırmanın şiddeti ve sebebine bağlı olarak antikolinerjik grubu bazı ilaç gruplarından fayda görebilirler. Bu ilaçların hap olarak kullanılabildiği gibi yama dediğimiz yapışkanlı bant şeklinde de kullanılabilir.

Sıkışma tipi idrar kaçırma için alternatif tedaviler: Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavileri her zaman olumlu sonuç vermeyebilir. Bu durumlarda alternatif tedavi yöntemleri de mevcuttur.

Bu yöntemler:

İdrar torbasına botoks uygulaması
Sinir uyarılması (nöromodulasyon)

Cerrahi tedavi:

-Kolposüspansiyon (retropubik üretropeksi) (BURCH, paravajinal onarım)

-Pubovajinal sling (üretropeksi)

-Minimal invaziv sling: (TOT, TVT)

-Periüretral ve transüretral enjeksiyonlar

-Yapay sfinkter

Transvajinal tape (TVT) ve transobturator tape (TOT) gibi, idrar kesesinin taban kısmının bir sentetik bandla desteklenmesi idrar kaçırma tedavisinde etkili operasyon tekniklerindendir. Vajinal(hazneden) yoldan, fazla bir kanama olmadan, çok küçük kesilerle bu operasyonlar gerçekleştirilebilir. Gevşemiş bağlar kuvvetlendirilir, gerekliyse örgü materyalleri ile sarkan dokular normal pozisyonuna gelecek şekilde asılır. Bu ameliyatlar sonrasında hastalar kısa sürede normal yaşamlarına kavuşur.

Vajinal yolla uygulanan cerrahi tedavilerin avantajları:

* Yüksek başarı oranı

* Daha az ağrı

* Küçük ameliyat izi

* Kısa süre (genellikle 1 gece) hastanede kalma

* Günlük hayata hızlı dönüş

* Karında herhangi bir kesi olmaksızın doğal yol olan vajinadan girişim

Laparoskopik (kapalı yolla) yapılan askı yöntemleri:

Karın bölgesinde 0.5-1 cm’lik küçük kesilerden karın içini görüntülemek için laparoskop denilen kameralı özel aletler girilerek kapalı yöntemle yapılan ameliyatlardır. İdrar kesesi boynu çeşitli yöntemlerle yukarıya asılır. Açık ameliyatlara göre; ameliyat sonrası daha az ağrı olması, hastanede kalış süresinin kısalığı, daha küçük kesiler yapılması ve günlük hayata dönüşün daha kısa sürede olması gibi önemli avantajları vardır.

İDRAR KAÇIRMA İLE NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİM?

İdrar kaçırmak yaşam kalitenizi ve sosyal hayatınızı etkileyebilen, depresyona, özgüven kaybına sebep olabilen, cinsel hayatta performans kaybına sebep olabilen, partnerinizle ilişkinizi etkileyebilen bir durum olabilir. Unutmayın ki tedavisi olan bir rahatsızlığınız var. Biz doktorlarınız olarak her zaman yanınızdayız. Önemli olan kendinizi iyi hissetmeniz, özel hissetmeniz.

Tüm kadınlarımız bizim için çok özel…